ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO SEPTIMA

ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ  ΓΙΑ  ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ

Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgis remanere. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: "Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt".

Μετάφραση
Λόγω της έλλειψης σταριού ο Καίσαρας εγκαθιστά τις λεγεώνες του σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. Διατάζει τέσσερις από αυτές να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και (άλλες) τρεις διατάζει να παραμείνουν στη χώρα των Βέλγων. Δίνει εντολή σε όλους τους διοικητές των λεγεώνων να μεταφέρουν στάρι στα στρατόπεδα τους. Συμβουλεύει τους στρατιώτες του με τα παρακάτω λόγια: «Πληροφορούμαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν• οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι οι εχθροί βρίσκονται κοντά. Πρέπει να φυλάγεστε από την ορμή των εχθρών γιατί συνηθίζουν να (εξ)ορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάξουν τους στρατιώτες μας».

Ταξινόμηση των λέξεων :
Ουσιαστικά

Α' Κλίση
inopia -ae [θηλ., ο πληθ. δε χρησιμοποιείται (αφηρημένη έννοια)]
Belgae -arum (αρσ., συνήθως απαντά στον πληθυντικό)

Β' Κλίση
frumentum -i (ουδ.)
hiberna -orum (ουδ.)
Nervii -orum (αρσ., συνήθως απαντά στον πληθυντικό)
legatus -i (αρσ.)
castrum -i (ουδ.) (= φρούριο), castra-orum (= στρατόπεδο)
verbum -i (ουδ.)

Γ' Κλίση
Caesar, Caesaris (αρσ.)
hostis -is (αρσ.)
collis -is (αρσ.)
legio -onis (θηλ.)
speculator -oris (αρσ.)
caedes -is (θηλ.)
miles, militis (αρσ.)
vis (θηλ.)

Επίθετα
 Β' Κλίση
multus -a-um,

Γ Κλίση
tres (αρσ. και θηλ.), tria (ουδ.) (απόλυτο αριθμητικό)
omnis -is -e

Αντωνυμίες
qui, quae, quod (αναφορική)
is, ea, id (οριστική)
noster, nostra, nostrum (κτητική)
hic, haec, hoc (δεικτική)

Ρήματα
1η Συζυγία
conloco / colloco, conlocavi / collocavi, conlocatum / collocatum, conlocare / collocare
hiemo, hiemavi, hiematum, hiemare
importo, importavi, importatum, importare
impero, imperavi, imperatum, imperare
advento, adventavi, adventatum, adventare
nuntio, nuntiavi, nuntiatum, nuntiare
advolo, advolavi, advolatum, advolare
perpetro, perpetravi, perpetratum, perpetrare

2η Συζυγία
iubeo, iussi, iussum, iubere
remaneo, remansi, -, remanere
admoneo, admonui, admonitum, admonere
caveo, cavi, cautum, cavere
debeo, debui, debitum, debere
soleo, solitus sum, solitum, solere (ημιαποθετικο)

4η Συζυγία
audio, audivi, auditum, audire
Σύνθετο του sum
possum, potui, -, posse

Επιρρήματα
prope,

Σύνδεσμοι
et (συμπλεκτικός)
enim (αιτιολογικός-παρατακτικός)
Προθέσεις
propter (+ αιτιατ.)
in (+ αφαιρ. / + αιτιατ.)
de (+ αφαιρ.)
ex (+ αφαιρ.)

Συντακτική  Ανάλυση :
1. Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat.:κύρια πρόταση ,  conlocat:ρήμα , Caesar :Υποκ. ρήματος , legiones :αντικ. ρήματος , in hibernis :εμπροθετ. προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο , multis :επιθετ. προσδ. στο hibernis , propter inopiam : εμπροθετ. προσδιορ. που δηλώνει το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο, frumenti :γεν . αντικειμενική στο inopiam

2. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet : κύρια πρόταση  , iubet :ρήμα , Ceasar :ενν. Υποκειμ. ρημ. , hiemare :τελ. απαρεμφ. αντικ. στο iubet ,quattor :αντικ. στο iubet , και υποκ. στο hiemare  ( ετεροπροσωπία ) , ex quibus :εμπροθ. προσδιορ. που δηλώνει το διαιρεμένο όλο ,in Nerviis :εμπροθ. προσδιορ. που δηλώνει στάση σε τόπο ( Προσοχή !!! Η αναφορ. αντωνυμία quibus  , επειδή βρίσκεται στην αρχή περιόδου και αναφέρεται στα προηγούμενα , έχει αποκτήσει αξία δεικτικής αντων. , με αποτέλεσμα να μην εισάγει δευτ. πρόταση. )

3.  et tribus imperat in Belgis remanere: κύρια πρόταση,imperat :ρήμα ,Caesar:ενν. Υποκειμ. ρήματος , tribus :εμμ. αντικ. στο imperat , remanere :τελ. απαρεμφ. άμ. αντικειμ. στο imperat , tres :ενν. υποκειμ. του remanere ( ετεροπροσωπία ) , in Belgis :εμπροθ. προσδιορ. που δηλώνει στάση σε τόπο.

4. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet : κύρια πρόταση , iubet :ρήμα , Caesar :ενν. Υποκ. ρ. legatos :άμ. αντικ. στο iubet , importare :τελ. απαρεμφ. , έμμ. αντικ. στο ubet . legatos :Υποκ. του απαρεμφάτου ( ετεροπροσωπία ) , omnes :επιθ. προσδιορ. στο legatos , frumentum :αντικ. στο importare , in castra :εμπρόθ. προσδιορ. που δηλώνει κίνηση προσ τόπο.

5. Milites his verbis admonet:κύρια πρόταση , admonet :ρήμα, Caesar :ενν. Υποκ., milites :αντικ. στο admonet , verbis  :αφαιρετ. του τρόπου , his :επιθετικός προσδιορ. στο verbis.

6. Hostes adventare audio : κύρια πρόταση , audio :ρήμα, ego :ενν. Υποκ. , adventare :ειδικό απαρ. , αντικ. στο audio. , hostes : Υποκ. στο adventare

7. speculatores nostri eos prope esse nuntiant : κύρια πρόταση , nuntiant :ρ. , speculatores :Υποκ. , nostri :επιθ. προσδιορ. στο speculatores , esse :ειδικό απαρ. , αντικ. στο nuntiant , eos : Υποκ. του esse ( ετεροπρ. ) , prope : επιρρ. προσδιορ. του τόπου

8. Vim hostium cavere debetis : κύρια πρόταση , debetis :ρήμα , vos :ενν. Υποκ. , cavere : τελ. απαρ. , αντικ. στο debetis , vos :ενν. υποκ. του απαρεμφ. ( ταυτοπροσωπία ) , vim :αντικ. απαρεμφ. , hostium :γεν. κτητική στο vim

9. hostes enim de collibus advolare solent: κύρια πρόταση , solent :ρ. , hostes :Υποκ. , advolare : τελ. απαρεμφ. αντικ. ρήματ., hostes :υποκ. του απαρεμφ. ( ταυτοπρ.) , de collibus :εμπροθ. προσδιορ. που δηλώνει απομάκρυνση .

10 . caedem militum perpetrare possunt: κύρια πρόταση possunt:ρήμα,hostes:ενν. Υποκ. , perpetrare :τελ. απαρεμφ. , αντικ. στο possunt , hostes:ενν. υποκ. του απαρεμφ, ( ταυτοπρ . ) , caedem :αντικ. στο perpetrare , militum :γεν αντικειμενική στο caedem.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ   ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ :

To απαρέμφατο ενεστώτα πρώτης και δεύτερης συζυγίας ενεργητικής φωνής

· Το απαρέμφατο του ενεργητικού ενεστώτα λήγει σε –re, π.χ.: ama-re, dele-re

· Tο απαρέμφατο του sum είναι το esse

· Oπως στα αρχαία ελληνικά έτσι και στα λατινικά το απαρέμφατο διακρίνεται σε τελικό και ειδικό, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

      ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ                    ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

.

· Το ειδικό απαρέμφατο μπορεί να είναι σε οποιοδήποτε χρόνο!!!

· Το τελικό απαρέμφατο είναι ΜΟΝΟ σε χρόνο ενεστώτα!!!

· Το ειδικό απαρέμφατο παίρνει πάντα υποκείμενο σε αιτιατική πτώση, είτε έχουμε ταυτοπροσωπία είτε ετεροπροσωπία. Το φαινόμενο αυτό, είναι μοναδικό στη λατινική, γι’ αυτό ονομάζεται φαινόμενο λατινισμού.   π.χ.:Εgo dico me esse sapientem (ταυτοπροσωπία) Ego dico Ovidium esse sapientem (ετεροπροσωπία) Και σε ετεροπροσωπία και σε ταυτοπροσωπία το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου μπαίνει σε αιτιατική πτώση πάντα

· Το τελικό απαρέμφατο ακολουθεί τους κανόνες ταυτοπροσωπίας και ετεροπροσωπίας που ξέρουμε στα αρχαία ελληνικά.

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΄ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO QUINTA

'ΕΝΑΣ  ΛΑΤΡΗΣ  ΤΟΥ  ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ
Silius Italicus, poeta epicus, vir clarus erat. XVII (septendecim) libri eius de belloPunico secundo pulchri sunt. Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat. Multos in illis locis agros possidebat. Silius animum tenerum habebat. Gloriae Vergili studebat ingeniumque eius fovebat. Eum ut puer magistrum honorabat. Monumentum eius, quod Neapoli iacebat, pro templo habebat.

Μετάφραση
Ο Σίλιος Ιταλικός, ο επικός ποιητής, ήταν άντρας δοξασμένος. Τα δεκαεφτά βιβλία του για το δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο είναι όμορφα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του παρέμενε στην Καμπανία. Στα μέρη εκείνα είχε στην κατοχή του πολλά αγροκτήματα. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Επιδίωκε (να φτάσει) τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλλε το πνεύμα του με αγάπη (λάτρευε το πνεύμα του). Τον τιμούσε όπως ο μαθητής το δάσκαλο. Το μνημείο του, που βρισκόταν στη Νεάπολη, το θεωρούσε (κάτι) σαν ναό.

Ταξινόμηση των λέξεων
Ουσιαστικά
Α' Κλίση
poeta -ae (αρσ.)
Campania -ae (θηλ., χωρίς πληθ.)
vita -ae (θηλ.) gloria -ae (θηλ.)

Β' Κλίση
Silius -ii (-i) (αρσ.) Italicus -i (αρσ.)
bellum -i (ουδ.) vir, viri (αρσ.)
ager, agri (αρσ.) annus -i (αρσ.)
animus -i (αρσ.) liber, libri (αρσ.)
locus -i (αρσ.) Vergilius -ii (-i) (αρσ.)
puer, pueri (αρσ.) monumentum -i (ουδ.)
ingenium -ii (-i) (ουδ.)
templum -i (ουδ.) magister, magistri (αρσ.)

Γ' Κλίση
Neapolis -is (θηλ., χωρίς πληθ.)

Επίθετα
Β' Κλίση
Italicus -a –um epicus -a -um
clarus -a –um
septendecim (απόλυτο αριθμητικό, άκλιτο)
Punicus -a -um
secundus -a -um (τακτικό αριθμητικό)
pulcher, pulchra, pulchrum,
ultimus -a -um [υπερθ. του (ultra),
multus -a -um,
tener -a -um,

Ρήματα
1η Συζυγία
honoro, honoravi, honoratum, honorare
2η Συζυγία
teneo, tenui, tentum, tenere
habeo, habui, habitum, habere
studeo, studui, -, studere
possideo, possedi, possessum, possidere
foveo, fovi, fotum, tovere
iaceo, iacui, iacitum, iacere

Βοηθητικό ρήμα
sum -fui,   -,   esse

Αντωνυμίες
is, ea, id (οριστική)
suus -a -um (κτητική)
se (προσωπική)
ille, illa, illud (δεικτική)
qui, quae, quod (αναφορική)

Σύνδεσμοι
-que (συμπλεκτικός)
ut (παραβολικός)

Προθέσεις
de(+αφαιρ..)
in (+αφαιρ.)
pro (+αφαιρ.

Συντακτική  ανάλυση :
 1. Silius Italicus, poeta epicus, vir clarus erat: κύρια πρόταση κρίσηςerat: συνδετ. ρήμ., Silius Italicus: υποκ., poeta: παράθεση στο Silius Italicus, epicus: επιθ. προσδ. στο poeta, vir: κατηγορούμ. στο Silius Italicus, clarus: επιθ. προσδ. στο vir.

2. XVII (septendecim) libri eius de bello Punico secundo pulchri sunt: κύρια πρόταση κρίσης
sunt: ρήμ., libri: υποκ., pulchri: κατηγορούμ. στο libri, αν το sunt θεωρηθεί συνδετ. (ή επιθ. προσδ., αν θεωρηθεί υπαρκτ.), septendecim: επιθ. προσδ. στο libri . (ή στο pulchri libri, αν το sunt θεωρηθεί υπαρκτ.), eius: γεν. του δημιουργού στο libri, de bello: εμπρόθ. προσδ. της αναφοράς, Punico:
επιθ. προσδ. στο bello, secundo: επιθ. προσδ. στο bello Punico.

3. Ultimis annis vitae suae in Campanfi se tenebat: κύρια πρόταση κρίσης
tenebat: ρήμ., Silius Italicus (ενν.): υποκ., se: αντικ., (άμ. ή ευθεία αντανάκλαση ή αυτοπάθεια) στο tenebat, annis: αφαιρ. του χρόνου, που δηλώνει το πότε έγινε κάτι, ultimis: κατηγορ. προσδ. στο annis( ή επιθετικός )  vitae: γεν. διαιρετική στο ultimis annis, suae: επιθ. προσδ. στο vitae, in Campaniā: εμπρόθ.προσδ. που δηλώνει στάση σε τόπο.

4. Multos in illis locis agros possidebat: κύρια πρόταση κρίσης
possidebat: ρήμ., Silius Italicus (ενν.): υποκ., agros: αντικ. στο possidebat, · multos: επιθ. προσδ. στο agros, in locis: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει στάση σε τόπο, illis: επιθ. προσδ. στο locis.

5. Silius animum tenerum habebat: κύρια πρόταση κρίσης
habebat: ρήμ., Silius: υποκ., animum: αντικ. στο habebat, tenerum: επιθ. προσδ. στο animum.

6. Gloriae Vergili studebat: κύρια πρόταση κρίσης
studebat: ρήμ., Silius (ενν.): υποκ., gloriae: αντικ. στο studebat Vergili: γεν. κτητ. στο gloriae.

7. ingeniumque eius fovebat: κύρια πρόταση κρίσης
fovebat: ρήμ., Silius (ενν.): υποκ., ingeniumque: αντικ. στο fovebat, eius: γεν. κτητ. στο ingenium.

8. Eum -honorabat: κύρια πρόταση κρίσης
honorabat: ρήμ., Silius (ενν.): υποκ., eum: αντικ. στο honorabat.

9. ut puer magistram: δευτερ. απλή παραβολ,-συγκριτ. πρόταση, σε θέση επιρρ.
προσδ. του τρόπου..
honorat (ενν.): ρήμ., puer: υποκ., magistrum: αντικ. στο honorat.

10.- Monumentum eius pro templo habebat: κύρια πρόταση κρίσης
habebat: ρήμ., Silius (ενν.): υποκ., monumentum: αντικ. στο habebat, eius: γεν. κτητ. στο monumentum, pro templo εμπρ σε θέση κατηγορουμένου. (αντί αιτιατ. templum).

11.quod Neapoli iacebat: δευτερ. αναφορ. πρότ., προσδιοριστική στο monumentum. iacebat: ρήμ.,quod: υποκ., Neapoli: αφαιρ. που δηλώνει στάση σε τόπο

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ   ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ :
 Στα λατινικά δεν υπάρχει αυτοπαθητική αντωνυμία και γι΄αυτό χρησιμοποιούνται:
α. οι τύποι της προσωπικής αντωνυμίας κυρίως στο γ’ πρόσωπο (sui, sibi, se)
β. το τρίτο πρόσωπο της κτητικής αντωνυμίας (suus, -a, -um)
Άμεση (ή ευθεία) αυτοπάθεια : έχουμε όταν το πρόσωπο που δηλώνει η αντωνυμία είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρηματικού τύπου εξάρτησης της, δηλ. με το Υπ. Ρημ., Υποκ. Απαρ. …
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!: κατά το λατινισμό του ειδικού απαρεμφάτου έχουμε πάντοτε άμεση αυτοπάθεια.
Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat (κειμ. 3).
Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε άμεση αυτοπάθεια γιατί και το sua και το se δηλώνουν το ίδιο πρόσωπο με το υποκείμενο του ρήματος comparat (Cassiope).
· Respondit ille se esse Orcum (κειμ. 14). (λατινισμός ειδικού απαρεμφάτου)

Έμμεση (ή πλάγια) αυτοπάθεια : όταν δεν ισχύει ο παραπάνω κανόνας
(Cassius) Existimavit ad se venire hominem ingentis magnitudinis et facie squalida similem effigiei mortui (κείμ. 14).
Το πρόσωπο που δηλώνει το se δεν είναι το ίδιο με το υποκείμενο του απαρεμφάτου από το οποίο εξαρτάται και γι΄αυτό έχουμε έμμεση αυτοπάθεια.
(Germani) Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt, quod ea re, ut arbitrantur, remollescunt homines atque effeminantur (κείμ. 15).
Το πρόσωπο που δηλώνει το se δεν είναι το ίδιο με το υποκείμενο του απαρεμφάτου από το οποίο εξαρτάται και
γι΄αυτό έχουμε έμμεση αυτοπάθεια.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ  ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ :

1.Το ουσιαστικό locus-i σχηματίζει τον πληθυντικό αριθμό και ως αρσενικό (loci) και συνηθέστερα ως ουδέτερο(loca).Στη μετακλασσική Λατινική χρησιμοποιούσαν το πληθυντικό loci με μεταφορική σημασία (loci=χωρία βιβλίου).ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΣ

2.Το τριτόκλιτο ουσιαστικό Neapolis έχει αιτιατική Neapolim και αφαιρετική Neapoli.

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO QUARTA

ΤΑ ΗΘΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ 

Κείμενο:

Apud antiquos Romanos concordia maxima sed avaritia minima erat. Romani in suppliciis deorum magnifici sed domi parci erant. Iustitia inter se certabant et patriam curabant. In bello pericula audacia propulsabant et beneficiis amicitias parabant.Delecti consultabant patriae; eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat.

Μετάφραση :

Τους αρχαίους Ρωμαίους διέκρινε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια ( στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ  μεγάλη ομόνοια ) αλλά ελάχιστη πλεονεξία.Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή.Παράβγαιναν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα τους.Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με την τόλμη τους και αποκτούσαν συμμάχους με τις ευεργεσίες τους.Εκλεγμένοι άντρες φρόντιζαν για το κράτος·αυτοί είχαν το σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα δυνατό από τη σοφία (τους).

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ  ΑΝΑΛΥΣΗ : 

1.Apud antiquos Romanos concordia maxima: κύρια πρόταση
(erat ενν.): ρήμα // concordia: υποκ. // maxima: επιθ. προσδ. στο concordia // apud Romanos: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει τόπο (μεταφ.) // antiquos: επιθ. προσδ. στο Romanos.

2.sed avaritia minima erat: κύρια πρόταση
erat: ρήμα // avaritia: υποκ. // minima: επιθ. προσδ. στο avaritia.

3.Romani in suppliciis deorum magnifici: κύρια πρόταση
(erant: ενν.): ρήμα // Romani: υποκ. // magnifici: κατηγορούμ. στο Romani // in suppliciis: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει κατάσταση // deorum: γεν. αντικειμενική στο suppliciis.

4.sed domi parci erant: κύρια πρόταση
erant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // parci: κατηγορούμ. στο Romani // domi: επιρρ. προσδ. που δηλώνει στάση σε τόπο.

5.Iustitia inter se certabant: κύρια πρόταση
certabant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // inter se: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει αλληλοπάθεια // iustitia: αφαιρ. της αναφοράς.

6.et patriam curabant: κύρια πρόταση
curabant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // patriam: αντικ. στο curabant.

7.In bello pericula audacia propulsabant: κύρια πρόταση
propulsabant: ρήμα // (Romani: ενν.) υποκ. // pericula: αντικ. στο propul- sabant // audacia: αφαιρ. του τρόπου // in bello: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει χρόνο.

8.et beneficiis amicitias parabant: κύρια πρόταση
parabant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // amicitias: αντικ. στο parabant // beneficiis: αφαιρ. του μέσου.

9.Delecti consultabant patriae: κύρια πρόταση
consultabant: ρήμα // delecti: υποκ. // patriae: δοτ. προσ. χαριστική ή αντικείμενο στο consultabant.

10.eis corpus ex annis infirmum: κύρια πρόταση
(erat: ενν.): ρήμα // corpus: υποκ. // infirmum: επιθ. προσδ. στο corpus // eis: δοτ. προσωπ. κτητική στο erat // ex annis: εμπρόθ. προσδ. της αιτίας.

11.sed ingenium propter sapientiam validum erat: κύρια πρόταση
erat: ρήμα // ingenium: υποκ. // validum: επιθ. προσδ. στο ingenium // propter sapientiam: εμπρόθ. προσδ. του εξωτερ. αναγκαστικού αιτίου.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ  ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ 

Αλληλοπάθεια 

Στα αρχαία ελληνικά έχουμε  αλληλοπαθείς αντωνυμίες, π.χ.: ἀλλήλων, ἀλλήλαις, ἄλληλα

Τα  λατινικά δεν έχουν αλληλοπαθείς αντωνυμίες. Έτσι,στα λατινικά δηλώνεται με την πρόθεση inter + προσωπική.

ἀγαπῶμεν ἀλλήλους: amamus inter nos

ἀγαπᾶτε ἀλλήλους: amatis inter vos

ἀγαπῶσι ἀλλήλους: amant inter se

Χρήση Πτώσεων 

Η αφαιρετική εκφράζει την αναφορά ( iustitia certabant ) . H αφαιρετική με την in εκφράζει χρόνο , τόπο και κατάσταση.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ  ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ  ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ 

Α΄ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ

Κλίνεται ως εξής:

 α’ ενικό    ama-bam                               α’ πληθυντ.      ama-bamus
β’ ενικό    ama-bas                               β’ πληθυντ.       ama-batis
γ’ ενικό ama-bat                                   γ’ πληθυντ.        ama-bant

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥ SUM: 

eram                                            eramus

eras                                              eratis

erat                                              erant 

Δεικτική Αντωνυμία is - es - id και idem - eadem - idem

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ονομαστική	is	ea	id
Γενική	eius
Δοτική	ei
Αιτιατική	eum	eam	id
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eo	ea	eo
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική	ei(  ii, i )	eae	ea
Γενική	eorum	earum	eorum
Δοτική	eis( iis, is )
Αιτιατική	eos	eas	ea
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eis, iis, is

 

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ονομαστική	idem	eadem	idem
Γενική	eiusdem
Δοτική	eidem
Αιτιατική	eundem	eandem	idem
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eodem	eadem	eodem
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική	eidem, iidem	eaedem	eadem
Γενική	eorundem	earundem	eorundem
Δοτική	eisdem, iisdem, isdem
Αιτιατική	eosdem	easdem	eadem
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eisdem, iisdem, isdem

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ι. Να συμπληρωθούν τα κενά των καταλήξεων (το ρήμα στον παρατατικό). Προσοχή στον τονισμό!

Nos pericula propulsabamus
Ille patriae consultabat
Illi amicis consultabant Vos amicitias parabatis
Tu patriam curabas
Ego amicitias parabam

II. Να συμπληρωθούν τα κενά των καταλήξεων:
Romani periculum (εν.) amabant.
In maximo periculo sumus.
Beneficiis (πληθ.) amicitias parant Romani.
Dona (πληθ.) amicis portamus (amicus φίλος).

III. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι τύποι: αλληλοβοηθιόμαστε, αλληλοβοηθιέστε, αλληλοβοηθιούνται (iuvo, 1 βοηθώ).

inter nos iuvamus, inter vos iuvatis, inter se iuvant.

IV. Να κλιθεί στον ενικό και στον πληθυντικό η πρόταση: ego magnificus eram (αντωνυμία, επίθετο και ρήμα).
ego magnificus eram
tu magnificus eras
ille magnificus erat
nos magnifici eramus
vos magnifici eratis
illi magnifici erant.

V. Να μεταφερθούν τα ρήματα των στίχων 1-3 του κειμένου στον ενεστώτα.
est - sunt - certant - curant.

ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ  ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Nα βρείτε τα ουδέτερα ουσιαστικά της β΄κλίσης του κειμένου και να τα  μεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλους αριθμού.

2. Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των παρακάτω ουσιαστικών:deorum , patriam

3. errant, consultabant α) Να κλίνετε την οριστική του παρατατικού β) Να γράψετε το απαρέμφατο του ενεστώτα.

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO TERTIA

 Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ

Κείμενο:
Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat. Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: « regia hostia deo placet! » Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat; belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennatis advolat; puellam videt et stupet forma puellae. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.
Μετάφραση : 
Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν κόρη την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνεται με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας θαλασσινό κήτος, που αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: «Βασιλικό σφάγιο αρέσει στο θεό!» Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε βράχο· το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά καταφθάνει πετώντας με τα φτερωτά του σανδάλια ο Περσέας· βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ του και ελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: 
1. Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent: κύρια πρόταση
habent: ρήμα, Cepheus, Cassiope: υποκείμενα ρήματος, Andromedam: αντικείμενο ρήματος, filiam: κατηγορούμενο στο αντικείμενο Andromedam

2. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat: κύρια πρόταση
comparat: ρήμα, Cassiope: υποκείμενο ρήματος, superba: επιρρηματικό κατηγορούμενο τρόπου στο υποκείμενο Cassiope, se: αντικείμενο ρήματος, forma: αφαιρετική αιτίας, sua: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη forma, cum Nymphis: εμπρόθετος προσδιορισμός αντιπαραβολής

3. Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam, quae incolis nocet:
Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam: κύρια πρόταση
urget: ρήμα, Neptunus: υποκείμενο ρήματος, beluam: αντικείμενο ρήματος, marinam: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη beluam, iratus: αιτιολογική μετοχή, ad oram: εμπρόθετος προσδιορισμός τόπου, Aethiopiae: γενική κτητική στη λέξη oram
quae incolis nocet: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στη λέξη beluam
nocet: ρήμα, quae: υποκείμενο ρήματος, incolis: αντικείμενο ρήματος
4. Oraculum incolis respondet: κύρια πρόταση
respondet: ρήμα, Oraculum: υποκείμενο ρήματος, incolis: αντικείμενο ρήματος

 5. «regia hostia deo placet!»: κύρια πρόταση
placet: ρήμα, hostia: υποκείμενο ρήματος, regia: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη hostia, deo: αντικείμενο ρήματος

6. Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat;: κύρια πρόταση
adligat: ρήμα, Cepheus: υποκείμενο ρήματος, Andromedam: αντικείμενο ρήματος, Tum:
επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου, ad scopulum: εμπρόθετος προσδιορισμός τόπου
7. belua ad Andromedam se movet: κύρια πρόταση
movet: ρήμα, belua: υποκείμενο ρήματος, se: αντικείμενο ρήματος, ad Andromedam:εμπρόθετος προσδιορισμός κατεύθυνσης

8. Repente Perseus calceis pennatis advolat;: κύρια πρόταση
advolat: ρήμα, Perseus: υποκείμενο ρήματος, calceis: αφαιρετική οργάνου, pennatis:επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη calceis, Repente: επιρρηματικός προσδιορισμός τρόπου

9. puellam videt et stupet forma puellae:
puellam videt: κύρια πρόταση
videt: ρήμα, Perseus: ενν. υποκείμενο ρήματος, puellam: αντικείμενο ρήματος
stupet forma puellae: κύρια πρόταση
stupet: ρήμα, Perseus: εννοείται υποκείμενο ρήματος, forma: αφαιρετική αιτίας, puellae:γενική κτητική στη λέξη forma

10. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat:
Perseus hasta beluam delet: κύρια πρόταση
delet: ρήμα, Perseus: υποκείμενο ρήματος, beluam: αντικείμενο ρήματος, hasta:
αφαιρετική οργάνου
Andromedam liberat: κύρια πρόταση
liberat: ρήμα, Perseus: ενν.  υποκείμενο ρήματος, Andromedam: αντικείμενο ρ.

11. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent: κύρια πρόταση
gaudent: ρήμα, Cepheus, Cassiope, incolae: υποκείμενα ρήματος, Aethiopiae: γενική αντικειμενική ή κτητική στη λέξη incolae, valde: επιρρηματικός προσδιορισμός ποσού

 ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
Χρήση Πτώσεων
Η δοτική χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα (αντικείμενο) ρημάτων που δηλώνουν εχθρική ή φιλική διάθεση (belua incolis nocet, hostia deo placet)
H αφαιρετική δηλώνει την αιτία (superba forma sua, stupet forma puellae) ή το όργανο (hasta beluam delet)
Εμπρόθετοι Προσδιορισμοί
ad: (πρόθεση) + αιτιατική= κατεύθυνση, προορισμό, τόπο (ad oram, ad scopulum, ad Andromedam)
cum (πρόθεση) + αφαιρετική= αντιπαραβολή (cum Nymphis)

 ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
Β’ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ 
 Στην δεύτερη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν ενεστωτικό θέμα που λήγει
σε -e
Κλίνονται ως εξής :
α’ ενικό    dele –o                                α’ πληθυντ.      dele –mus
β’ ενικό    dele –s                                β’ πληθυντ.       dele –tis
γ’ ενικό    dele –t                                γ’ πληθυντ.        dele –nt 
 Tα ουσιαστικά Andromeda, Cassiope, Cepheus κλίνονται ως εξής:
ΟΝ. Andromeda (-e)               Cassiope                Cepheus
ΓΕΝ. Andromedae (-es)          Cassiopes              Cephei (-os)
ΔΟΤ. Andromedae                  Cassiopae              Cepheo
ΑΙΤ. Andromedam (-an), (-en) Cassiopen            Cepheum (-a)
ΚΛΗΤ. Andromeda (-e)           Cassiope              Cepheu
ΑΦΑΙΡ. Andromeda (-e)          Cassiope               Cepheo