ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO TERTIA

 Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ

Κείμενο:
Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat. Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: « regia hostia deo placet! » Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat; belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennatis advolat; puellam videt et stupet forma puellae. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.
Μετάφραση : 
Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν κόρη την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνεται με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας θαλασσινό κήτος, που αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: «Βασιλικό σφάγιο αρέσει στο θεό!» Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε βράχο· το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά καταφθάνει πετώντας με τα φτερωτά του σανδάλια ο Περσέας· βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ του και ελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: 
1. Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent: κύρια πρόταση
habent: ρήμα, Cepheus, Cassiope: υποκείμενα ρήματος, Andromedam: αντικείμενο ρήματος, filiam: κατηγορούμενο στο αντικείμενο Andromedam

2. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat: κύρια πρόταση
comparat: ρήμα, Cassiope: υποκείμενο ρήματος, superba: επιρρηματικό κατηγορούμενο τρόπου στο υποκείμενο Cassiope, se: αντικείμενο ρήματος, forma: αφαιρετική αιτίας, sua: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη forma, cum Nymphis: εμπρόθετος προσδιορισμός αντιπαραβολής

3. Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam, quae incolis nocet:
Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam: κύρια πρόταση
urget: ρήμα, Neptunus: υποκείμενο ρήματος, beluam: αντικείμενο ρήματος, marinam: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη beluam, iratus: αιτιολογική μετοχή, ad oram: εμπρόθετος προσδιορισμός τόπου, Aethiopiae: γενική κτητική στη λέξη oram
quae incolis nocet: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στη λέξη beluam
nocet: ρήμα, quae: υποκείμενο ρήματος, incolis: αντικείμενο ρήματος
4. Oraculum incolis respondet: κύρια πρόταση
respondet: ρήμα, Oraculum: υποκείμενο ρήματος, incolis: αντικείμενο ρήματος

 5. «regia hostia deo placet!»: κύρια πρόταση
placet: ρήμα, hostia: υποκείμενο ρήματος, regia: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη hostia, deo: αντικείμενο ρήματος

6. Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat;: κύρια πρόταση
adligat: ρήμα, Cepheus: υποκείμενο ρήματος, Andromedam: αντικείμενο ρήματος, Tum:
επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου, ad scopulum: εμπρόθετος προσδιορισμός τόπου
7. belua ad Andromedam se movet: κύρια πρόταση
movet: ρήμα, belua: υποκείμενο ρήματος, se: αντικείμενο ρήματος, ad Andromedam:εμπρόθετος προσδιορισμός κατεύθυνσης

8. Repente Perseus calceis pennatis advolat;: κύρια πρόταση
advolat: ρήμα, Perseus: υποκείμενο ρήματος, calceis: αφαιρετική οργάνου, pennatis:επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη calceis, Repente: επιρρηματικός προσδιορισμός τρόπου

9. puellam videt et stupet forma puellae:
puellam videt: κύρια πρόταση
videt: ρήμα, Perseus: ενν. υποκείμενο ρήματος, puellam: αντικείμενο ρήματος
stupet forma puellae: κύρια πρόταση
stupet: ρήμα, Perseus: εννοείται υποκείμενο ρήματος, forma: αφαιρετική αιτίας, puellae:γενική κτητική στη λέξη forma

10. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat:
Perseus hasta beluam delet: κύρια πρόταση
delet: ρήμα, Perseus: υποκείμενο ρήματος, beluam: αντικείμενο ρήματος, hasta:
αφαιρετική οργάνου
Andromedam liberat: κύρια πρόταση
liberat: ρήμα, Perseus: ενν.  υποκείμενο ρήματος, Andromedam: αντικείμενο ρ.

11. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent: κύρια πρόταση
gaudent: ρήμα, Cepheus, Cassiope, incolae: υποκείμενα ρήματος, Aethiopiae: γενική αντικειμενική ή κτητική στη λέξη incolae, valde: επιρρηματικός προσδιορισμός ποσού

 ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
Χρήση Πτώσεων
Η δοτική χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα (αντικείμενο) ρημάτων που δηλώνουν εχθρική ή φιλική διάθεση (belua incolis nocet, hostia deo placet)
H αφαιρετική δηλώνει την αιτία (superba forma sua, stupet forma puellae) ή το όργανο (hasta beluam delet)
Εμπρόθετοι Προσδιορισμοί
ad: (πρόθεση) + αιτιατική= κατεύθυνση, προορισμό, τόπο (ad oram, ad scopulum, ad Andromedam)
cum (πρόθεση) + αφαιρετική= αντιπαραβολή (cum Nymphis)

 ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
Β’ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ 
 Στην δεύτερη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν ενεστωτικό θέμα που λήγει
σε -e
Κλίνονται ως εξής :
α’ ενικό    dele –o                                α’ πληθυντ.      dele –mus
β’ ενικό    dele –s                                β’ πληθυντ.       dele –tis
γ’ ενικό    dele –t                                γ’ πληθυντ.        dele –nt 
 Tα ουσιαστικά Andromeda, Cassiope, Cepheus κλίνονται ως εξής:
ΟΝ. Andromeda (-e)               Cassiope                Cepheus
ΓΕΝ. Andromedae (-es)          Cassiopes              Cephei (-os)
ΔΟΤ. Andromedae                  Cassiopae              Cepheo
ΑΙΤ. Andromedam (-an), (-en) Cassiopen            Cepheum (-a)
ΚΛΗΤ. Andromeda (-e)           Cassiope              Cepheu
ΑΦΑΙΡ. Andromeda (-e)          Cassiope               Cepheo

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ - ΑΡΧΑΙΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Ενότητα 1η

Εάν ήταν η Ελένη στην Τροία, θα την παρέδιδαν πίσω στους Έλληνες οι Τρώες, είτε το ήθελε βέβαια ο Αλέξανδρος είτε όχι. Γιατί δεν θα ήταν λοιπόν ο Πρίαμος τόσο παράφρων ούτε και οι υπόλοιποι Τρώες, ώστε να θέλουν να διακινδυνεύουν τη ζωή τους, τα παιδιά τους και την πόλη τους, για να ζει ο Αλέξανδρος μαζί με την Ελένη. Εάν πράγματι είχαν αυτή τη γνώμη και στα πρώτα χρόνια (ενν. της πολιορκίας), όταν πολλοί βέβαια από τους υπόλοιπους Τρώες χάνονταν, και προπάντων οι γιοι του Πριάμου, κάθε φορά που συγκρούονταν με τους Έλληνες, αυτός, ακόμη κι αν ο ίδιος ζούσε μαζί με την Ελένη, θα την παρέδιδε πίσω στον Μενέλαο, για να απαλλαγούν οι υπήκοοί του από τις συμφορές που τους βρήκαν. Ωστόσο, δεν μπορούσαν να παραδώσουν την Ελένη ούτε και τους εμπιστεύονταν οι Έλληνες ότι έλεγαν την αλήθεια, σύμφωνα με τη γνώμη μου, επειδή ο θεός σχεδίαζε να καταστήσουν με την ολοκληρωτική τους καταστροφή προφανές στους ανθρώπους αυτή την αρχή, ότι δηλαδή για τα βαριά παραπτώματα είναι μεγάλες και οι τιμωρίες που προέρχονται από τους θεούς.

Γλωσσικά σχόλια

εἰ: (υποθ. σύνδ.) εάν
ἐν + δοτ.
ἀπέδοντο ἂν: δυνητική οριστική (δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού)
ἀπέδοντο: αόρ. μ.φ. του ρ. ἀποδίδωμι (= παραδίδω πίσω)
Ἕλλην, -ος, ὁ
Τρώς, Τρωός, ὁ
ἑκών, ἑκοῦσα, ἑκόν: εκούσιος, ηθελημένος
ἄκων, ἄκουσα, ἆκον: ακούσιος
γάρ: (αιτ. σύνδ., σε κύρ. πρ.) γιατί
δή: λοιπόν
οὕτω(ς): έτσι – (εδώ) τόσο
γε: βέβαια
φρενοβλαβής, -ές: παράφρων
οὐδέ: ούτε και
βούλομαι + απαρ.: θέλω να
συνοικέω, -ῶ: συγκατοικώ
μάλιστα: υπερθ. του επιρρ. μάλα – μᾶλλον – μάλιστα (= πολύ)
συμμίσγω: (εδώ) συγκρούομαι
ἀπόλλυμι: καταστρέφω
ἵνα: (τελ. συνδ.) για να
ἀπαλλαγεῖεν: ευκτ. β’ παθ. αορ. του ρ. ἀπαλλάττομαι
ἔχω + απαρ.: μπορώ
πιστεύω + δοτ.: εμπιστεύομαι

καταφανής, -ές: προφανής

Ενότητα 2η

Ποιος ήταν ο Λυσίας;

Ήταν ρήτορας του 5ου / 4ου αι. π.Χ., που έζησε για ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στην Αθήνα ως μέτοικος. Λόγω των δημοκρατικών του απόψεων καταδιώκεται μαζί με άλλα μέλη της οικογένειάς του από τους Τριάκοντα τυράννους. Εργάστηκε ως λογογράφος, συνέθετε δηλαδή λόγους που εκφωνούνταν από τους πελάτες του στο δικαστήριο.

Απόδοση περιεχομένου

Ώστε ταιριάζει να θεωρούνται αυτοί πάρα πολύ ευτυχισμένοι, όσοι, αφού κινδύνευσαν για τα πιο σημαντικά και πολύτιμα αγαθά, είχαν αυτό το τέλος, χωρίς να εμπιστευτούν τον εαυτό τους στην τύχη ούτε να περιμένουν τον φυσικό θάνατο, αλλά επιλέγοντας τον ωραιότερο τρόπο να πεθάνουν. Γιατί κιόλας η μνήμη τους πράγματι παραμένει αγέραστη και η τιμή τους αξιοζήλευτη από την ανθρωπότητα˙ αυτοί πενθούνται βέβαια εξαιτίας της θνητής τους φύσης, ενώ εξυμνούνται σαν να είναι αθάνατοι χάρη στη γενναιότητά τους. Γιατί κιόλας ενταφιάζονται πράγματι δημοσίᾳ δαπάνῃ και καθιερώνονται προς τιμήν τους αγώνες ισχύος και πνεύματος και πλούτου, με την ιδέα ότι αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο αξίζουν να δέχονται τις ίδιες τιμές με τους αθανάτους. Προσωπικά βέβαια τους καλοτυχίζω λοιπόν αυτούς για τον θάνατό τους και τους ζηλεύω και νομίζω ότι μόνοι αυτοί άξιζαν να ζήσουν περισσότερο από τους ανθρώπους, οι οποίοι, αφού έτυχε να έχουν θνητό σώμα, άφησαν πίσω τους αθάνατη μνήμη χάρη στη γενναιότητά τους.

Γλωσσικά σχόλια

προσήκει: (απρ. ρ. + απαρ.) ταιριάζει να
εὐδαίμων, εὔδαιμον: ευτυχής
ἡγέομαι, -οῦμαι: θεωρώ
ὅστις - ἥτις - ὅ τι: (αναφ. αντ.) όποιος
μέγας – μείζων – μέγιστος
καλός – καλλίων – κάλλιστος
τελευτάω, -ῶ: πεθαίνω
ἀγήρατος, -ον: αγέραστος
διά + αιτ.: αιτία
δημοσίᾳ: (δοτικοφανές επίρρ.) δημοσίᾳ δαπάνῃ
ῥώμη, ἡ: δύναμη
ζηλόω, -ῶ: ζηλεύω
οἴομαι / οἶμαι: νομίζω
ἀγαθός – κρείττων – κράτιστος

κατέλιπον: β’ αόρ. του ρ. καταλείπω (= αφήνω)

Ενότητα 3^η

Εάν μάλιστα νομίζεις ότι, επειδή ο τύραννος έχει περισσότερα αγαθά από τους απλούς πολίτες, γι’ αυτό και χαίρεται περισσότερο από αυτούς, ούτε και αυτό είναι έτσι, Σιμωνίδη. Αλλά όπως ακριβώς οι αθλητές δεν χαίρονται, κάθε φορά που γίνονται ανώτεροι από τους απλούς πολίτες, αλλά όταν αποδεικνύονται κατώτεροι από τους ανταγωνιστές τους, αυτό τους στενοχωρεί, έτσι και ο τύραννος δεν χαίρεται, όταν φαίνεται να έχει περισσότερα από τους απλούς πολίτες, αλλά όταν έχει λιγότερα από άλλους τυράννους, αυτό του προκαλεί θλίψη˙ γιατί τους θεωρεί αυτούς ανταγωνιστές του στον πλούτο. Ούτε βέβαια αποκτά ο τύραννος κάτι από όσα επιθυμεί γρηγορότερα από τον απλό πολίτη. Γιατί ο απλός πολίτης επιθυμεί μια οικία ή έναν αγρό ή κάποιον δούλο, ενώ ο τύραννος ή πόλεις ή εδάφη πολλά ή λιμάνια ή ισχυρές ακροπόλεις (…). Αλλά βέβαια δεν θα δεις κιόλας φτωχούς τόσο λίγους απλούς πολίτες όσο πολλούς τυράννους. Γιατί δεν κρίνονται ποσοτικά ούτε τα πολλά ούτε τα λίγα, αλλά με βάση τη χρησιμότητα˙ ώστε αυτά που υπερβαίνουν τα ικανοποιητικά είναι πολλά, ενώ αυτά που υπολείπονται είναι λίγα. Για τον τύραννο τα πολλαπλάσια επαρκούν λιγότερο για τα απαραίτητα έξοδα απ’ ό,τι (συμβαίνει) με τον απλό πολίτη.

Γλωσσικά σχόλια

οἴομαι –οἶμαι =νομίζω , θεωρώ

πλείω = επίθετο συγκρ. βαθμού αιτ. πληθ. του επιθ. ὁ πολύς ,ἡ πολλή . τό πολύ

Ενότητα 4η
Άραγε μπορεί λοιπόν να μας είναι αρκετό, εάν κατοικούμε την πόλη με ασφάλεια και αποκτήσουμε περισσότερα βιωτικά αγαθά και έχουμε ομόνοια μεταξύ μας και χαίρουμε εκτίμησης μεταξύ των Ελλήνων; Γιατί προσωπικά βέβαια θεωρώ ότι, αν γίνουν αυτά, θα έχει απόλυτη ευημερία η πόλη. Ο πόλεμος λοιπόν μας στέρησε όλα ανεξαιρέτως τα αγαθά που έχουν προαναφερθεί. Γιατί κιόλας μας κατέστησε φτωχότερους και μας ανάγκασε να υπομένουμε πολλούς κινδύνους και μας έχει συκοφαντήσει στους Έλληνες και μας υπέβαλε σε κάθε είδους ταλαιπωρία. Κι αν κάνουμε ειρήνη, (…) θα κατοικήσουμε την πόλη με μεγάλη ασφάλεια, αφού απαλλαγούμε από πολέμους και κινδύνους και τη διχόνοια, (…) και κάθε μέρα θα γινόμαστε πιο εύποροι, (…) καλλιεργώντας τη γη χωρίς φόβο και πλέοντας στη θάλασσα και ασχολούμενοι με τα λοιπά επαγγέλματα, τα οποία τώρα έχουν εκλείψει εξαιτίας του πολέμου. Και θα δούμε την πόλη να αποκτά διπλάσια βέβαια έσοδα απ’ ό,τι τώρα, να πλημμυρίζει από εμπόρους και ξένους και μετοίκους, από τους οποίους τώρα έχει ερημωθεί. Και το σημαντικότερο˙ θα έχουμε όλους τους λαούς συμμάχους, όχι με τη βία αλλά με την πειθώ.

Γλωσσικά σχόλια

ἇρα ( ερωτηματικό ) =άραγε

εξαρκέσειεν ἄν ( δυνητ. Ευκτ. αορ. Του απρος. Ρήματος  ἐξάρκει ) =θα ήταν αρκετό

Ενότητα 6η

Όλοι οι άνθρωποι οφείλουν να ασχολούνται με τη μουσική, και οι Αρκάδες έχουν επιπλέον ανάγκη (ενν. να κάνουν κάτι τέτοιο). (…) Γιατί μόνο στους Αρκάδες πρώτα βέβαια τα παιδιά συνηθίζουν να τραγουδούν από τη νηπιακή ηλικία σύμφωνα με τους μουσικούς ρυθμούς τους ύμνους και τους παιάνες, με τους οποίους ο καθένας κατά τα πατροπαράδοτα (ενν. έθιμα) υμνεί τους ντόπιους ήρωες και θεούς˙ και μετά από αυτά με έντονη την τάση ανταγωνισμού χορεύουν κάθε χρόνο με τη συνοδεία των αυλητών του Διονύσου στα θέατρα. (…) Και για τα άλλα μαθήματα δεν θεωρούν καθόλου ντροπή να παραδεχθούν ότι δεν γνωρίζουν κάτι, ενώ βέβαια το τραγούδι ούτε μπορούν να δεχθούν ότι δεν το γνωρίζουν, επειδή υποχρεωτικά όλοι το μαθαίνουν, ούτε, εάν το ομολογήσουν, μπορούν να απαλλαγούν, επειδή πιστεύεται ότι είναι ένα από τα ζητήματα που προκαλούν ντροπή σ’ αυτούς. (…) Και αυτά μου φαίνεται ότι οι παλιοί δεν τα θέσπισαν για να καλλιεργήσουν την τρυφή και την επίδειξη πλούτου, αλλά παρατηρώντας τον μόχθο του καθενός και συνοπτικά τον κόπο και τη σκληρότητα της ζωής, παρατηρώντας από την άλλη την αυστηρότητα των ηθών, η οποία προκύπτει ως επακόλουθο εξαιτίας του ψύχους και της τραχύτητας του περιβάλλοντος που επικρατεί κατά το μεγαλύτερο μέρος στις περιοχές εκείνες.

Γλωσσικά σχόλια

ἀσκῶ =ασκώ , ασχολούμαι

Ενότητα 7η

Κι όμως και ο Αρχιμήδης που ήταν συγγενής και φίλος του βασιλιά Ιέρωνα, έγραψε ότι κατά τη γνώμη του είναι δυνατό να κινήσει η ορισμένη δύναμη το ορισμένο βάρος και καυχώμενος σαν μικρό παιδί (…) είπε ότι κατά τη γνώμη του, εάν είχε άλλη γη, θα την κινούσε, πηγαίνοντας εκεί. Και όταν απόρησε ο Ιέρωνας και του ζήτησε να θέσει σε εφαρμογή τη θεωρία του και να αποδείξει ότι κάτι μεγάλο κινείται από μικρή δύναμη, αφού αυτός έβαλε πολλούς ανθρώπους και το συνηθισμένο φορτίο μέσα σε βασιλικό φορτηγό πλοίο που έχει τρία κατάρτια και σύρθηκε στη στεριά με μεγάλο κόπο και πολλά χέρια, καθισμένος ο ίδιος μακριά, χωρίς πολλή βιασύνη αλλά ήρεμα, μετακινώντας με το χέρι του την άκρη του σχοινιού από ένα σύστημα τροχαλιών, ομαλά και χωρίς δυσκολία, το τράβηξε προς το μέρος του, ακριβώς σαν να διέσχιζε (ενν. το πλοίο) τη θάλασσα. Εξεπλάγη λοιπόν ο βασιλιάς και, αφού κατανόησε τις δυνατότητες του ευρήματος, έπεισε τον Αρχιμήδη να κατασκευάσει γι’ αυτόν άλλες μηχανές για περιπτώσεις αμυντικού πολέμου και άλλες για επιθετικό πόλεμο για κάθε μορφή πολιορκίας. Αυτές δεν τις χρησιμοποίησε βέβαια ο ίδιος, αφού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του χωρίς πόλεμο και γεμάτο απολαύσεις –τότε όμως υπήρχε στους Συρακούσιους ο κατάλληλος εξοπλισμός για την περίπτωση ανάγκης και με τον εξοπλισμό ο δημιουργός του.

Γλωσσικά σχόλια

μέντοι =βέβαια , όμως

Ενότητα 8η

Λέγεται βέβαια ότι στη Σικελία (γιατί αν και είναι κάπως πιο κοντά στο παραμύθι, θα είναι ταιριαστό όμως και για εσάς όλους ανεξαιρέτως τους νεότερους να το ακούσετε) δημιουργήθηκε από την Αίτνα ένα ρεύμα λάβας. Και ισχυρίζονται ότι αυτό έρρεε προς τη λοιπή περιοχή και μάλιστα προς κάποια πόλη από αυτές που κατοικούνταν εκεί. (Λένε) ότι οι υπόλοιποι από την μια όρμησαν να φύγουν, αναζητώντας τη δική τους σωτηρία, κάποιος όμως από τους νεότερους, επειδή έβλεπε ότι ο πατέρας του ήταν ηλικιωμένος και δεν μπορούσε να ξεφύγει, αλλά παγιδεύτηκε μέσα, αφού τον σήκωσε, προσπάθησε να τον μεταφέρει. Και επειδή αυξήθηκε το φορτίο του, νομίζω, και ο ίδιος αποκλείστηκε. Γι’ αυτό λοιπόν και αξίζει να προσέξουμε τη θεϊκή δράση, ότι δηλαδή ευνοεί τους καλούς ανθρώπους. Γιατί λέγεται ότι η φωτιά έρρευσε κυκλικά γύρω από εκείνον τον τόπο και ότι αυτοί μόνο σώθηκαν, από τους οποίους μάλιστα η περιοχή ακόμη και τώρα ονομάζεται ο χώρος των ευσεβών. Λέγεται αντίθετα ότι εκείνοι που επιχείρησαν να διαφύγουν γρήγορα και εγκατέλειψαν τους γονείς τους όλοι ανεξαιρέτως χάθηκαν.

Γλωσσικά σχόλια

γοῦν = πράγματι , λοιπόν

ὁρμῆσαι ( απαρ. αορ. Του ρ. ὁρμάω-ῶ) = τράπηκαν σε φυγή

Ενότητα 9η

Εάν, ενώ πρόκειται να αποδράσουμε αποδώ είτε όπως πρέπει να ονομαστεί η πράξη μας, έρθουν οι νόμοι και οι άρχοντες σταθούν μπροστά μας και ρωτήσουν˙ «Πες μου, Σωκράτη, τι έχεις στον νου σου να κάνεις; Κάτι άλλο ή με αυτή την πράξη που επιχειρείς σκέφτεσαι να καταστρέψεις κι εμάς τους νόμους και όλη την πόλη όσο περνά από το χέρι σου; Ή σου φαίνεται ότι είναι δυνατόν ακόμη εκείνη η πόλη να υπάρχει και να μην έχει καταλυθεί, στην οποία οι δίκες που έγιναν δεν έχουν καμιά ισχύ, αλλά ακυρώνονται από τους απλούς πολίτες και διαλύονται;» Τι θα απαντήσουμε, Κρίτωνα, σ’ αυτά και σε άλλα παρόμοια; Γιατί πολλά μπορεί κανείς ενδεχομένως να πει, και ιδιαίτερα ένας ρήτορας, γι’ αυτόν τον νόμο που κινδυνεύει να ανατραπεί, ο οποίος ορίζει να είναι έγκυρες οι δίκες που έχουν περαιωθεί. Ή θα απαντήσουμε σ’ αυτούς ότι «Επειδή μας αδικούσε η πόλη και δεν εξέδωσε σωστή απόφαση στη δίκη;» Αυτά θα πούμε ή τι άλλο;

Γλωσσικά σχόλια

Εἴθ΄=εἴτε

ἔχω + απαρ. = μπορώ

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ:

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-C106/%CE%94%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%20%CE%A0%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%84%CE%BF/%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%20%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D/book.pdf

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO SECUNDA

ΔΙΔΩ ΚΑΙ ΑΙΝΕΙΑΣ

  
Κείμενο :
Aeneas filius Anchisae est. Patria Aenae Troia est. Graeci Troiam oppugnant et dolo expugnant. Aeneas cum Anchisa, cum nato et cum sociis ad Italiam navigat. Sed venti pontum turbant et Aenean in Africam portant. Ibi Dido regina novam patriam fundat. Aeneas reginae insidias Graecorum renarrat. Regina Aenean amat et Aeneas reginam. Denique Aeneas in Italiam navigat et regina exspirat.
Μετάφραση:
 Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση. Η Τροία είναι πατρίδα του Αινεία. Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και με δόλο την κυριεύουν. Ο Αινείας με τον Αγχίση, το γιο του και τους συντρόφους του πλέει προς την Ιταλία. Αλλά οι άνεμοι ταράζουν τη θάλασσα και παρασύρουν τον Αινεία στην Αφρική. Εκεί η βασίλισσα Διδώ θεμελιώνει (ιδρύει) νέα πατρίδα. Ο Αινείας αφηγείται από την αρχή στη βασίλισσα τις παγίδες των Ελλήνων. Η βασίλισσα αγαπά τον Αινεία και ο Αινείας τη βασίλισσα. Τελικά ο Αινείας πλέει (ταξιδεύει) στην Ιταλία και η βασίλισσα πεθαίνει.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ  ΑΝΑΛΥΣΗ :
1. Aeneas filius Anchisae est: κύρια πρόταση
est: ρήμα, Aeneas: υποκείμενο ρήματος, filius: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Aeneas, Anchisae: γενική συγγένειας ή κτητική από τη λέξη filius

2. Patria Aeneae Troia est: κύρια πρόταση
est: ρήμα, Troia: υποκείμενο ρήματος, Patria: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Troia, Aeneae: γενική κτητική από τη λέξη Patria

3. Graeci Troiam οppugnant et dolo expugnant:
Graeci Troiam οppugnant: κύρια πρόταση
oppugnant: ρήμα, Graeci: υποκείμενο ρήματος, Troiam: αντικείμενο ρήματος
dolo expugnant: κύρια πρόταση expugnant: ρήμα, Graeci: εννοείται υποκείμενο ρήματος, dolo: αφαιρετική τρόπου

4. Aeneas cum Αnchisa, cum nato et cum sociis ad Italiam navigat: κύρια πρότασηnavigat: ρήμα, Aeneas: υποκείμενο ρήματος, cum Anchisa, cum nato, cum sociis: εμπρόθετοι προσδιορισμοί συνοδείας, ad Italiam: εμπρόθετος προσδιορισμός κατεύθυνσης

5. Sed venti pontum turbant et Aenean in Africam portant :
Sed venti pontum turbant: κύρια πρότασηturbant: ρήμα, venti: υποκείμενο ρήματος, pontum: αντικείμενο ρήματος
Aenean
 in Africam portant: κύρια πρόταση portant: ρήμα, venti: εννοείται υποκείμενο ρήματος, Aenean: αντικείμενο ρήματος, in Africam: εμπρόθετος προσδιορισμός κίνησης σε τόπο

6. Ibi Dido regina novam patriam fundat: κύρια πρόταση
fundat: ρήμα, Dido: υποκείμενο ρήματος, regina: παράθεση στο υποκείμενο Dido, patriam:αντικείμενο ρήματος, novam: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη patriam, Ibi:επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου

7. Aeneas reginae insidias Graecorum renarrat: κύρια πρόταση
renarrat: ρήμα, Aeneas: υποκείμενο ρήματος, reginae (έμμεσο) , insidias (άμεσο): αντικείμενα ρήματος, Graecorum: γενική υποκειμενική από τη λέξη insidias

8. Regína Aenean amat et Aeneas regínam:
Regína Aenean amat: κύρια πρόταση amat: ρήμα, Regina: υποκείμενο ρήματος, Aenean: αντικείμενο ρήματος
Aeneas regínam: κύρια πρόταση
amat: εννοείται ρήμα, Aeneas: υποκείμενο ρήματος, reginam: αντικείμενο ρήματος

9. Denique Aeneas in Italiam navigat et regína exspirat:
Denique Aeneas in Italiam navigat: κύρια πρόταση
navigat: ρήμα, Aeneas: υποκείμενο ρήματος, in Italiam: εμπρόθετος προσδιορισμός κατεύθυνσης, Denique: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου
regína exspirat: κύρια πρόταση
exspirat: ρήμα, regina: υποκείμενο ρήματος

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
Χρήση Πτώσεων
Η δοτική δηλώνει το έμμεσο αντικείμενο (reginae renarrat)
Η αφαιρετική δηλώνει τον τρόπο (dolo expugnant)
Εμπρόθετοι Προσδιορισμοί
cum (πρόθεση) + αφαιρετική= συνοδεία ή κοινωνία(cum Anchisa, cum nato, cum sociis)
ad (πρόθεση) + αιτιατική= κατεύθυνση, προορισμό (ad Italiam)
in (πρόθεση) + αιτιατική= κατεύθυνση σε τόπο (in Africam, in Italiam)

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
Β’ ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

•  Η β’ κλίση των ουσιαστικών στη λατινική γλώσσα περιλαμβάνει ουσιαστικά και των τριών γενών. Τα περισσότερα είναι αρσενικά και ουδέτερα. Θηλυκά είναι τα ονόματα γυναικείων θεοτήτων, γυναικών, δέντρων, πόλεων, νησιών και τα ονόματα alvus -i = η κοιλιά, ficus –i = η συκιά , humus –i = η γη
• Τα κύρια ονόματα που λήγουν σε –ius (π.χ Vergilius ) καθώς και το όνομα filius, συναιρούν στη γενική ενικού τα δύο –ii σε ένα και δεν παίρνουν την κατάληξη –e στην κλητική ενικού. Έτσι γενική ενικού Vergilii και Vergili , filii και fili , κλητική ενικού Vergili
  και fili 
•  Το αρσενικό και ουδέτερο γένος των δευτερόκλιτων επιθέτων κλίνεται κατά τη δεύτερη κλίση (novus, magnus, adversus)
  Οι καταλήξεις είναι οι εξής :
  ΑΡΣΕΝΙΚΑ – ΘΗΛΥΚΑ                                ΑΡΣΕΝΙΚΑ – ΘΗΛΥΚΑ
  ΟΝ. –us dolus                                                                   -i doli
  ΓΕΝ. –i doli                                                                -orum dolorum
  ΔΟΤ. –o dolo                                                                     -is dolis
  ΑΙΤ. –um dolum                                                                -os dolos
  ΚΛΗΤ. –e dole                                                                   -i doli
  ΑΦΑΙΡ. –o dolo                                                                  -is dolis
  􀂃 Τα ουσιαστικά Aeneas, Anchises κλίνονται ως εξής :
  
  ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
  ΟΝ. Aeneas   Anchises  Dido
  ΓΕΝ. Aeneae  Anchisae    Didonis - Didus
  ΔΟΤ. Aeneae    Anchisae     Didoni - Dido
  ΑΙΤ. Aeneam - Aenean    Anchisam – Anchisen    Didonem – Didon - Dido
  ΚΛΗΤ. Aenea   Anchisa - Anchise    Dido
  ΑΦΑΙΡ. Aenea   Anchisa     Didone
  
  
  ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ
  Ενικός Αριθμός                                             Πληθ.   Αριθμός
  α’ πρόσ. β’ προσ. γ’ προσ.                      α’ πρόσ.    β’ προσ.     γ’ προσ.
  Ον. ego     tu              -                                nos            vos                  -
  Γεν. mei   tui            sui                nostri-nostrum   vestri –vestrum     sui
  Δοτ. mihi  tibi          sibi                             nobis       vobis                 sibi
  Αιτ. me     te             se                                nos          vos                   se
  Κλητ. -       -         -                                          -               -                   -
  Αφαιρ. a me   a te     a se                           a nobis     a vobis           a se
•  ΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ
  Ενικός Αριθμός                                                         Πληθυντικός Αριθμός
  α’ πρόσ.    β’ πρόσ.    γ’ πρόσ.                    α’ πρόσ. β’ πρόσ. γ’ πρ
  Ον. ille        illa            illud                           illi        illae        illa
  Γεν. illius    illius         illius                       illorum   illarum   illorum
  Δοτ. illi        illi             illi                            illis        illis         illis
  Αιτ. illum   illam           illud                         illos       illas        illa
  Κλητ. -        -                   -                                               -
  Αφαιρ. illo    illa            illo                           illis         illis        illis

ΑΣΚΗΣΕΙΣ: 
 1. novam patriam:Να γραφεί η συνεκφορά στις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθμού.
2. Να εντοπίσετε τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου και να τα γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.
3. Να κλιθούν οι αντωνυμίες :ego . ille

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΄ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO PRIMA

Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

Κείμενο:
Ovidius poeta in terra Pontica exulat. Epistulas Romam scriptitat. Epistulae plenaequerelarum sunt. Romam desiderat et fortunam adversam deplorat. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida. Poetam curae et miseriae excruciant. Epistulis contra iniuriam repugnat. Musa est unica amica poetae.

Μετάφραση :

Ο ποιητής Οβίδιος είναι εξόριστος στη χώρα του Εύξεινου Πόντου. Γράφει συχνά επιστολές στη Ρώμη. Οι επιστολές είναι γεμάτες παράπονα. Επιθυμεί τη Ρώμη και θρηνεί την αντίξοη τύχη. Διηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή. Με επιστολές μάχεται ενάντια στην αδικία. Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ:
1. Ovidius poeta in terra Pontica exulat:
κύρια πρόταση exulat: ρήμα, Ovidius: υποκείμενο ρήματος, poeta: παράθεση στο υποκείμενο Ovidius, in terra: εμπρόθετος προσδιορισμός στάσης σε τόπο, Pontica: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη terra

2. Epistulas Romam scriptitat:
κύρια πρόταση scriptitat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο, Epistulas: αντικείμενο ρήματος, Romam: αιτιατική, ως επιρρηματικός προσδιορισμός κατεύθυνσης σε τόπο

3. Epistulae plenae querelarum sunt:
κύρια πρόταση sunt: ρήμα, Epistulae: υποκείμενο ρήματος, plenae: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Epistulae , querelarum: γενική περιεχομένου από τη λέξη plenae

4. Romam desiderat et fortunam adversam deplorat:
Romam desiderat: κύρια πρόταση desiderat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, Romam: αντικείμενο ρήματος

5.et fortunam adversam deplorat: κύρια πρόταση deplorat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, fortunam: αντικείμενο ρήματος, adversam: επιθετικός προσδιορισμός στο αντικείμενο fortunam

6. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida:
κύρια πρόταση narrat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, de incolis, de terra: εμπρόθετοι προσδιορισμοί αναφοράς, barbaris: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη incolis,gelida: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη terra

7. Poetam curae et miseriae excruciant:
κύρια πρόταση excruciant: ρήμα, curae, miseriae: υποκείμενα ρήματος, poetam: αντικείμενο ρήματος

8. Epistulis contra iniuriam repugnat:
κύρια πρόταση repugnat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, Epistulis: αφαιρετική οργάνου, contra iniuriam: εμπρόθετος προσδιορισμός αντίθεσης

9. Musa est unica amica poetae:
κύρια πρόταση est: ρήμα, Musa: υποκείμενο ρήματος, amica: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Musa, unica: κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη amica, poetae: γενική κτητική από τη λέξη amica

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ   ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
Α’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

•  Τα ουσιαστικά αυτής της κλίσης είναι κυρίως ΘΗΛΥΚΑ. Αρσενικά είναι μόνο αυτά που δηλώνουν αρσενική οντότητα ή κάποιο ανδρικό επάγγελμα π.χ nauta –ae, poeta –ae.
• Το θηλυκό γένος των δευτερόκλιτων επιθέτων κλίνεται κατά την πρώτη κλίση (Pontica, plena, adversa, barbara, gelida, unica)
  Οι καταλήξεις είναι οι εξής:
  Ενικός Αριθμός                                 Πληθυντικός Αριθμός
  Ον.( nominativus)  –a → terra                   -ae → terrae
  Γεν.( genitivus)     –ae → terrae                 -arum → terrarum
  Δοτ. (dativus)       –ae → terra                     -is → terris
  Αιτ.(accusativus)  –am → terram                -as → terras
  Κλητ.( vocativus )  –a → terra                     -ae → terrae
  Αφαιρ.( ablativus )  –a → terra                    -is → terris  

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

• Α’ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ
  Στην πρώτη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν χαρακτήρα θέματος -a
  ( ama -o= amo)
  
  Kλίνονται ως εξής:
                                    
  ego am-o ,                       tu  ama -s  ,                  ille  ama-t ,                     nos ama- mus ,               vos  ama- tis ,           illi  ama- nt

ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ: SUM
Ο Ενεστώτας κλίνεται ως εξής: sum, es, est, sumus, estis, sunt.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ :
1. Να εντοπίστετε τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου και να τα γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού. 
2. "Εpistulae plenae querelarum sunt " :Nα ξαναγράψετε την πρόταση στον ενικό αριθμό. 
3. Να γράψετε το β΄ενικό και β΄πληθυντικό του ενεστώτα της οριστικης των ρημάτων : deploro , narro , excrucio 
4. Να κλιθεί η συνεκφορά : unica amica
5.  Nα χαρακτηρίστε συντακτικά τους παρακάτω τύπους : plenae , de incolis , poetam , contra iniuriam , unica.

Άρειος Πάγος

Ύστερα από τη θερινή ραστώνη που με κράτησε μακριά από τον υπολογιστή μου, η  απορία μιας μαθήτριας στάθηκε αφορμή να γράψω αυτό το πρώτο post του φθινοπώρου. Θέμα του ( όπως άλλωστε δηλώνει και ο τίτλος ) είναι ο Άρειος Πάγος. Αλήθεια πόσοι από εμας γνωρίζουμε την ετυμολογία της έκφρασης και πώς έφτασε να σημαίνει το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο;

Άρειος Πάγος (Αρχ.). Πετρώδης λόφος (υψόμ. 115 μ.) της Αθήνας, στα ΒΔ της Ακρόπολης, συνδεδεμένος με πολλές αρχαίες παραδόσεις. Η λέξη πάγος σημαίνει βράχος· όσο για την ετυμολογία της λέξης Άρειος υπάρχουν διάφορες απόψεις: μία τον συνδέει με τον θεό Άρη και μία άλλη –η επικρατέστερη– τον συσχετίζει με τις Αρές, δηλαδή τις Ερινύες (ή Ευμενίδες), φοβερές θεότητες που καταδίωκαν τους φονιάδες και λατρεύονταν σε ιερό που βρισκόταν κάτω από τον λόφο, όπως απέδειξαν αρχαιολογικά κατάλοιπα που χρονολογούνται από τον 11ο αι. π.Χ. Πολύ πριν από την οργάνωση της αθηναϊκής πολιτείας, εκεί κατέφευγαν οι φονιάδες για να γλιτώσουν από την καταδίωξη της οικογένειας των θυμάτων τους. Στη μυθολογία αναφέρεται ότι εκεί οι θεοί δίκασαν τον θεό Άρη για τον φόνο του Αλιρρόθιου, γιου του Ποσειδώνα και βιαστή της νύμφης Αλκίππης, κόρης του θεού του πολέμου· εκεί επίσης έγινε η περίφημη δίκη του Ορέστη για τον φόνο της Κλυταιμνήστρας και του Αίγισθου, όπου για πρώτη φορά η ισοψηφία κρίθηκε με την επέμβαση των θεών υπέρ του κατηγορουμένου. Άλλη εκδοχή αναφέρει πως ο λόφος είχε στρατηγική σημασία για την άμυνα των Αθηνών και αφιερώθηκε στον Άρη από τις Αμαζόνες, όταν εκείνες κατέλαβαν τον βράχο για να πολεμήσουν εναντίον του Θησέα και των Αθηναίων. Λέγεται επίσης ότι οι Αθηναίοι είχαν θάψει τον Οιδίποδα στον Ά.Π. για να εξασφαλίσουν την τοποθεσία από επίθεση των Θηβαίων συμπατριωτών του, ενώ τον μετέφεραν αργότερα στον αμυντικά σπουδαιότερο Ίππιο Κολωνό.
Μετά την κατάλυση της βασιλείας στην Αθήνα, στον λόφο συνεδρίαζε η Βουλή που ιδρύθηκε μετά την κατάλυση της βασιλείας και αντιπροσώπευε την παλιά ολιγαρχία. Μετά τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα (αρχές 6ου αι. π.Χ.), εκτός από τα δικαστικά καθήκοντα, ανέλαβε να εφορεύει τις αρχές της πόλης και να περιφρουρεί το πολίτευμα και την τήρηση των νόμων. Οι δικαιοδοσίες του επεκτείνονταν και στην επίβλεψη των δημοσίων ηθών και της ανατροφής των παιδιών· είχε επίσης το δικαίωμα να επεμβαίνει αυτεπάγγελτα σε ορισμένες περιπτώσεις εγκλημάτων και κατάλυσης του πολιτεύματος (δήμου καταλύσεως). Τα μέλη του ήταν ισόβια και δικαίωμα εκλογής είχαν μόνο πολίτες που συμμετείχαν στο σώμα των εννέα αρχόντων και μετά τη λήξη της εξουσίας τους είχαν αποδειχτεί άψογοι στη διαχείριση των κοινών. Αξίζει επίσης να αναφερθεί η απουσία ανάμειξης των Αρεοπαγιτών στις εκάστοτε πολιτικές διενέξεις που ταλάνιζαν την Αθήνα, γεγονός που τους προσέδιδε ιδιαίτερο κύρος και αμεροληψία. 
Στις υποθέσεις δολοφονίας ο Ά.Π. συνεδρίαζε στον λόφο, για να μη βρίσκεται ο εναγής δολοφόνος κάτω από την ίδια στέγη με τους δικαστές· στις άλλες περιπτώσεις, συνεδρίαζε στη Βασίλειο Στοά της Αγοράς. Ο κατήγορος καθόταν στον λίθον αναιδείας (= πέτρα της αδιαλλαξίας) και ο κατηγορούμενος στον λίθον ύβρεως (= πέτρα του εγκλήματος). Οι διάδικοι ορκίζονταν και ακολουθούσε η διαδικασία της δίκης, με μαρτυρίες και προσκομίσεις αποδεικτικών στοιχείων. Μετά τις δευτερολογίες, ο κατηγορούμενος μπορούσε να δηλώσει πως θα έφευγε από την Αττική, οπότε η δίκη τέλειωνε αμέσως· όσοι αθωώνονταν, θυσίαζαν στις Ερινύες (Σεμνές Θεές). Σε περίπτωση ισοψηφίας επικρατούσε η ψήφος της Αθηνάς, οπότε ο κατηγορούμενος αθωωνόταν.
Όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Αθήνα κατά τα Μηδικά (480 π.Χ.), χτυπούσαν με φλεγόμενα βέλη από τον Ά.Π. τους πολιορκημένους στην Ακρόπολη. Λόγω μιας απόφασης οικονομικής ενίσχυσης των Αθηναίων πολιτών πριν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Ά.Π., σύμβολο της αριστοκρατίας, οικειοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό την ευτυχή κατάληξη των Περσικών πολέμων και ανέλαβε πλήρως τη διοικητική και δικαστική εξουσία. Το 462 π.Χ., μετά από πρόταση του αρχηγού των δημοκρατικών Εφιάλτη, οι επιπλέον εξουσίες αφαιρέθηκαν από τον Ά.Π. και περιήλθαν στην Ηλιαία, στη Βουλή και στην Εκκλησία του Δήμου. Την εποχή του Περικλή τα δικαστικά καθήκοντα του Α.Π. περιορίστηκαν στις δίκες για τραύμα και φόνο εκ προμελέτης, θανατηφόρο δηλητηριασμό και εμπρησμό, ενώ από τα διοικητικά διατηρήθηκε μόνο η εποπτεία των ιερών και της λατρείας. Εκτός από την εποπτεία των ιερών, ο Ά.Π. είχε ως διοικητικό έργο την προστασία των ιερών ελαιών και τη διεξαγωγή ανακρίσεων σε σπουδαίες περιπτώσεις, για την αποστολή των συμπερασμάτων στην Εκκλησία του Δήμου. 
Βέβαια, η ισχυρή παρουσία του σχετίστηκε με την ακύρωση άστοχων αποφάσεων του Δήμου: μετά τη μάχη της Χαιρώνειας (388 π.Χ.) ο Ά.Π. ακύρωσε την εκλογή ενός ασήμαντου στρατηγού και ανέθεσε τη στρατηγία στον Φωκίωνα, την ώρα που η πόλη περίμενε με αγωνία την επίθεση του Φιλίππου Β’. Ως ποινικό δικαστήριο, ο Ά.Π. μετά τον περιορισμό των εξουσιών του δίκαζε περιπτώσεις εμπρησμού, φόνου εκ προμελέτης και δηλητηριασμού (φαρμακείας), έχοντας το δικαίωμα να επιβάλει τις ποινές του θανάτου, της εξορίας και της δήμευσης περιουσίας. Επί Δημητρίου του Φαληρέα (τέλη 4ου αι. π.Χ.), ο Ά.Π. ενισχύθηκε με την αρμοδιότητα εποπτείας φαινομένων τρυφηλότητας και αργότερα οι Ρωμαίοι τον κατέστησαν ίσο με την Εκκλησία του Δήμου και τη Βουλή. Την ίδια εποχή, η δικαστική εξουσία του Α.Π. περιέλαβε και την κιβδηλεία, τη νοθεία, την κακή χρήση μέτρων και σταθμών, τα αδικήματα ηθών, την εισαγωγή καινών δαιμονίων κ.ά. 
Ο λόφος του Α.Π. είναι συνδεδεμένος και με τη διδασκαλία του χριστιανισμού: εκεί κήρυξε ο Απόστολος Παύλος το 51 μ.Χ., ενώ κάτω από τον λόφο ιδρύθηκε η βασιλική του Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, καθώς και το πρώτο αρχιεπισκοπικό μέγαρο.

 Άρειος Πάγος ( λεξικο Μπαμπινιωτη ) : Λόφος του Άρη . Ονομάστηκε ετσι επειδή σύμφωνα με τη μυθολογία εκει δίκασαν οι θεοί τον Άρη αφού σκότωσε τον γιό του Ποσειδώνα Αλιρρόθιο . Η  νομοθεσία του Σόλωνα καθιέρωσε αργότερα τον 6ο αι. π.Χ. τον Άρειο Πάγο ως βουλή με ισόβια μέλη , αρμόδια για την εφαρμογή των νόμων την επίβλεψη της χρηματικής διαχείρισης και την εκδίκαση των υποθέσεων φόνου . Αργότερα ο Άρειος Πάγος έχασε σχεδόν όλες τις διοικητικές του αρμοδιότητες , ενώ η προσπάθεια αποκαταστάσεώς του τον 4ο αι. π.Χ. δεν είχε συνέχεια.Ως ανώτατο δικαστήριο του σύγχρονου ελληνικού κράτους ο Άρειος Πάγος ιδρύθηκε στις 28/7 /1887.