ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO QUARTA

ΤΑ ΗΘΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ 

Κείμενο:

Apud antiquos Romanos concordia maxima sed avaritia minima erat. Romani in suppliciis deorum magnifici sed domi parci erant. Iustitia inter se certabant et patriam curabant. In bello pericula audacia propulsabant et beneficiis amicitias parabant.Delecti consultabant patriae; eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat.

Μετάφραση :

Τους αρχαίους Ρωμαίους διέκρινε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια ( στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ  μεγάλη ομόνοια ) αλλά ελάχιστη πλεονεξία.Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή.Παράβγαιναν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα τους.Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με την τόλμη τους και αποκτούσαν συμμάχους με τις ευεργεσίες τους.Εκλεγμένοι άντρες φρόντιζαν για το κράτος·αυτοί είχαν το σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα δυνατό από τη σοφία (τους).

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ  ΑΝΑΛΥΣΗ : 

1.Apud antiquos Romanos concordia maxima: κύρια πρόταση
(erat ενν.): ρήμα // concordia: υποκ. // maxima: επιθ. προσδ. στο concordia // apud Romanos: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει τόπο (μεταφ.) // antiquos: επιθ. προσδ. στο Romanos.

2.sed avaritia minima erat: κύρια πρόταση
erat: ρήμα // avaritia: υποκ. // minima: επιθ. προσδ. στο avaritia.

3.Romani in suppliciis deorum magnifici: κύρια πρόταση
(erant: ενν.): ρήμα // Romani: υποκ. // magnifici: κατηγορούμ. στο Romani // in suppliciis: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει κατάσταση // deorum: γεν. αντικειμενική στο suppliciis.

4.sed domi parci erant: κύρια πρόταση
erant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // parci: κατηγορούμ. στο Romani // domi: επιρρ. προσδ. που δηλώνει στάση σε τόπο.

5.Iustitia inter se certabant: κύρια πρόταση
certabant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // inter se: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει αλληλοπάθεια // iustitia: αφαιρ. της αναφοράς.

6.et patriam curabant: κύρια πρόταση
curabant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // patriam: αντικ. στο curabant.

7.In bello pericula audacia propulsabant: κύρια πρόταση
propulsabant: ρήμα // (Romani: ενν.) υποκ. // pericula: αντικ. στο propul- sabant // audacia: αφαιρ. του τρόπου // in bello: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει χρόνο.

8.et beneficiis amicitias parabant: κύρια πρόταση
parabant: ρήμα // (Romani: ενν.): υποκ. // amicitias: αντικ. στο parabant // beneficiis: αφαιρ. του μέσου.

9.Delecti consultabant patriae: κύρια πρόταση
consultabant: ρήμα // delecti: υποκ. // patriae: δοτ. προσ. χαριστική ή αντικείμενο στο consultabant.

10.eis corpus ex annis infirmum: κύρια πρόταση
(erat: ενν.): ρήμα // corpus: υποκ. // infirmum: επιθ. προσδ. στο corpus // eis: δοτ. προσωπ. κτητική στο erat // ex annis: εμπρόθ. προσδ. της αιτίας.

11.sed ingenium propter sapientiam validum erat: κύρια πρόταση
erat: ρήμα // ingenium: υποκ. // validum: επιθ. προσδ. στο ingenium // propter sapientiam: εμπρόθ. προσδ. του εξωτερ. αναγκαστικού αιτίου.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ  ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ 

Αλληλοπάθεια 

Στα αρχαία ελληνικά έχουμε  αλληλοπαθείς αντωνυμίες, π.χ.: ἀλλήλων, ἀλλήλαις, ἄλληλα

Τα  λατινικά δεν έχουν αλληλοπαθείς αντωνυμίες. Έτσι,στα λατινικά δηλώνεται με την πρόθεση inter + προσωπική.

ἀγαπῶμεν ἀλλήλους: amamus inter nos

ἀγαπᾶτε ἀλλήλους: amatis inter vos

ἀγαπῶσι ἀλλήλους: amant inter se

Χρήση Πτώσεων 

Η αφαιρετική εκφράζει την αναφορά ( iustitia certabant ) . H αφαιρετική με την in εκφράζει χρόνο , τόπο και κατάσταση.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ  ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ  ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ 

Α΄ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ

Κλίνεται ως εξής:

 α’ ενικό    ama-bam                               α’ πληθυντ.      ama-bamus
β’ ενικό    ama-bas                               β’ πληθυντ.       ama-batis
γ’ ενικό ama-bat                                   γ’ πληθυντ.        ama-bant

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥ SUM: 

eram                                            eramus

eras                                              eratis

erat                                              erant 

Δεικτική Αντωνυμία is - es - id και idem - eadem - idem

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ονομαστική	is	ea	id
Γενική	eius
Δοτική	ei
Αιτιατική	eum	eam	id
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eo	ea	eo
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική	ei(  ii, i )	eae	ea
Γενική	eorum	earum	eorum
Δοτική	eis( iis, is )
Αιτιατική	eos	eas	ea
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eis, iis, is

 

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ονομαστική	idem	eadem	idem
Γενική	eiusdem
Δοτική	eidem
Αιτιατική	eundem	eandem	idem
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eodem	eadem	eodem
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική	eidem, iidem	eaedem	eadem
Γενική	eorundem	earundem	eorundem
Δοτική	eisdem, iisdem, isdem
Αιτιατική	eosdem	easdem	eadem
Κλητική	-	-	-
Αφαιρετική	eisdem, iisdem, isdem

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ι. Να συμπληρωθούν τα κενά των καταλήξεων (το ρήμα στον παρατατικό). Προσοχή στον τονισμό!

Nos pericula propulsabamus
Ille patriae consultabat
Illi amicis consultabant Vos amicitias parabatis
Tu patriam curabas
Ego amicitias parabam

II. Να συμπληρωθούν τα κενά των καταλήξεων:
Romani periculum (εν.) amabant.
In maximo periculo sumus.
Beneficiis (πληθ.) amicitias parant Romani.
Dona (πληθ.) amicis portamus (amicus φίλος).

III. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι τύποι: αλληλοβοηθιόμαστε, αλληλοβοηθιέστε, αλληλοβοηθιούνται (iuvo, 1 βοηθώ).

inter nos iuvamus, inter vos iuvatis, inter se iuvant.

IV. Να κλιθεί στον ενικό και στον πληθυντικό η πρόταση: ego magnificus eram (αντωνυμία, επίθετο και ρήμα).
ego magnificus eram
tu magnificus eras
ille magnificus erat
nos magnifici eramus
vos magnifici eratis
illi magnifici erant.

V. Να μεταφερθούν τα ρήματα των στίχων 1-3 του κειμένου στον ενεστώτα.
est - sunt - certant - curant.

ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ  ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Nα βρείτε τα ουδέτερα ουσιαστικά της β΄κλίσης του κειμένου και να τα  μεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλους αριθμού.

2. Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των παρακάτω ουσιαστικών:deorum , patriam

3. errant, consultabant α) Να κλίνετε την οριστική του παρατατικού β) Να γράψετε το απαρέμφατο του ενεστώτα.