ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΄ΛΥΚΕΙΟΥ - LECTIO PRIMA

Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

Κείμενο:
Ovidius poeta in terra Pontica exulat. Epistulas Romam scriptitat. Epistulae plenaequerelarum sunt. Romam desiderat et fortunam adversam deplorat. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida. Poetam curae et miseriae excruciant. Epistulis contra iniuriam repugnat. Musa est unica amica poetae.

Μετάφραση :

Ο ποιητής Οβίδιος είναι εξόριστος στη χώρα του Εύξεινου Πόντου. Γράφει συχνά επιστολές στη Ρώμη. Οι επιστολές είναι γεμάτες παράπονα. Επιθυμεί τη Ρώμη και θρηνεί την αντίξοη τύχη. Διηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή. Με επιστολές μάχεται ενάντια στην αδικία. Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ:
1. Ovidius poeta in terra Pontica exulat:
κύρια πρόταση exulat: ρήμα, Ovidius: υποκείμενο ρήματος, poeta: παράθεση στο υποκείμενο Ovidius, in terra: εμπρόθετος προσδιορισμός στάσης σε τόπο, Pontica: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη terra

2. Epistulas Romam scriptitat:
κύρια πρόταση scriptitat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο, Epistulas: αντικείμενο ρήματος, Romam: αιτιατική, ως επιρρηματικός προσδιορισμός κατεύθυνσης σε τόπο

3. Epistulae plenae querelarum sunt:
κύρια πρόταση sunt: ρήμα, Epistulae: υποκείμενο ρήματος, plenae: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Epistulae , querelarum: γενική περιεχομένου από τη λέξη plenae

4. Romam desiderat et fortunam adversam deplorat:
Romam desiderat: κύρια πρόταση desiderat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, Romam: αντικείμενο ρήματος

5.et fortunam adversam deplorat: κύρια πρόταση deplorat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, fortunam: αντικείμενο ρήματος, adversam: επιθετικός προσδιορισμός στο αντικείμενο fortunam

6. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida:
κύρια πρόταση narrat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, de incolis, de terra: εμπρόθετοι προσδιορισμοί αναφοράς, barbaris: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη incolis,gelida: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη terra

7. Poetam curae et miseriae excruciant:
κύρια πρόταση excruciant: ρήμα, curae, miseriae: υποκείμενα ρήματος, poetam: αντικείμενο ρήματος

8. Epistulis contra iniuriam repugnat:
κύρια πρόταση repugnat: ρήμα, Ovidius: εννοείται υποκείμενο ρήματος, Epistulis: αφαιρετική οργάνου, contra iniuriam: εμπρόθετος προσδιορισμός αντίθεσης

9. Musa est unica amica poetae:
κύρια πρόταση est: ρήμα, Musa: υποκείμενο ρήματος, amica: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Musa, unica: κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη amica, poetae: γενική κτητική από τη λέξη amica

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ   ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
Α’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

•  Τα ουσιαστικά αυτής της κλίσης είναι κυρίως ΘΗΛΥΚΑ. Αρσενικά είναι μόνο αυτά που δηλώνουν αρσενική οντότητα ή κάποιο ανδρικό επάγγελμα π.χ nauta –ae, poeta –ae.
• Το θηλυκό γένος των δευτερόκλιτων επιθέτων κλίνεται κατά την πρώτη κλίση (Pontica, plena, adversa, barbara, gelida, unica)
  Οι καταλήξεις είναι οι εξής:
  Ενικός Αριθμός                                 Πληθυντικός Αριθμός
  Ον.( nominativus)  –a → terra                   -ae → terrae
  Γεν.( genitivus)     –ae → terrae                 -arum → terrarum
  Δοτ. (dativus)       –ae → terra                     -is → terris
  Αιτ.(accusativus)  –am → terram                -as → terras
  Κλητ.( vocativus )  –a → terra                     -ae → terrae
  Αφαιρ.( ablativus )  –a → terra                    -is → terris  

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

• Α’ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ
  Στην πρώτη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν χαρακτήρα θέματος -a
  ( ama -o= amo)
  
  Kλίνονται ως εξής:
                                    
  ego am-o ,                       tu  ama -s  ,                  ille  ama-t ,                     nos ama- mus ,               vos  ama- tis ,           illi  ama- nt

ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ: SUM
Ο Ενεστώτας κλίνεται ως εξής: sum, es, est, sumus, estis, sunt.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ :
1. Να εντοπίστετε τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου και να τα γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού. 
2. "Εpistulae plenae querelarum sunt " :Nα ξαναγράψετε την πρόταση στον ενικό αριθμό. 
3. Να γράψετε το β΄ενικό και β΄πληθυντικό του ενεστώτα της οριστικης των ρημάτων : deploro , narro , excrucio 
4. Να κλιθεί η συνεκφορά : unica amica
5.  Nα χαρακτηρίστε συντακτικά τους παρακάτω τύπους : plenae , de incolis , poetam , contra iniuriam , unica.